ROMA İmparatorluğu döneminde Ada'nın önemini koruduğu ancak HELLENİSTİK dönemin aksine yapıların AYDINCIK(KEFALOZ) yöresine kaydırıldığı anlaşılmaktadır.ROMA devrinin bir özelliği de Romalılar'ın egemenlik kurdukları geniş alanların halklarına kendi kültürlerini aşılamak isterken ,istila ettikleri Yunan topraklarında Yunan kültürünün etkisinde kalıp Yunanlılaştıklarıdır. İmroz'un romalı yöneticilerinden TİTUS AMRİUS PRİMUS; ROKSADOS'daki HERMES tapınağına yazdırdığı bir yazıtta adını Yunanca yazdırmıştır. Yine bu dönemin ilginç bir yazıtı da GLİKİ(BADEMLİ) köyünün Ayios Andreas manastırında bulunmuştur.M.Ö.2.yy.a ait bu yazıtta adlarının kutsanmasını isteyen ve bunun için her biri 10 drahmi ödeyen İmrozlu kadınların adları yazılıdır. romalılar'ın Yunan kültürüne olan bu hayranlıklarının daha sonradan RÖNESANS anlayışına kaynak teşkil ettiği ve bütün Avrupa'ya yayıldığı bilinmektedir.
Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesinden sonra İmroz Bizans İmparatorluğu'nun bir eyaleti oldu.Uzun yıllar Adalılar güvence içinde yaşadılar.Ancak çöküş dönemi bu güvenceyi yok etti.İstanbul patriği NİKİFOROS 776 yılında İmroz ve Semendirek adalarının BULGAR baskınına uğradığını ve bu iki adadan 2500 esirin Bulgaristan'a götürüldüğünü yazar. Ancak esirlerin geri alınması uzun sürmedi.Bizans İmparatoru V.KONSTANTİN 779 yılında istenilen fidyeyi ödeyip esirleri geri aldı.İmparatorun esirleri hizmetine mi aldığı yoksa İmroz ve Semendirek'e dönmelerine mi izin verdiği bilinmemektedir. HAÇLILAR 1204 'te İstanbul'u ele geçirince İmroz,GELİBOLU dükalığına bağlandı.Latinlerin yönetimi 58 yıl sürdü.İZNİK İmparatoru PALAİLOGOS 1261'de İstanbul'u geri aldı.Bir yıl sonra 1262'de İmroz da yeniden Bizanslılar'ın yönetimine geçti.
Bu dönemlere ait kalıntılar dikkatli bir gözlemle AYDINCIK-YUVALI (KEFALOZ-PİRGOS) arasında rahatlıkla görülebilir.Aydıncık-Yuvalı arasındaki KOKİNA mevkinde bulunan kayamezar buna bir örnektir.Kayamezarın böylesine ortada oluşu ilginçtir.Çorak bir alan üzerinde oluşmuş tonlarca ağırlıktaki bir kaya ve arkasına gizlenmiş,şaheser bir oymacılıkla yapılmış yanyana iki mezar.Oyuluş biçiminden kapaklrının da olduğu anlaşılmaktadır.Yerli halkın "SANDUKA" adını verdiği bu mezarlardan Ada'nın diğer yörelerinde de bulunduğu bilinmektedir.Ancak bunlar, yamaçların ,vadilerin arasında gizlenmiştir.
***Tarih bölümündeki yazılar EROL SAYGI 'nın "Gökçeada - Imbroz" dergisinden alınmıştır.***
